Από την αρχαιολογική σκαπάνη έχει αποδειχθεί πως οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού εγκαταστάθηκαν στην περιοχή που σήμερα βρίσκεται η Κολώνα, αριστερά από το λιμάνι της Αίγινας- (υπάρχουν όμως ενδείξεις να προυπάρχουν κάτοικοι στη βορειοανατολική πλευρά)
ΜΥΘΙΚΟΙ - ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
Η Αίγινα δεν έγινε γνωστή μόνο γιατί υπήρξε ένα ισχυρό
ναυτικό και εμπορικό κράτος-
Πολλά χρόνια πριν οι μύθοι την έκαναν γνωστή εξαιτίας
του ενάρετου βασιλιά της, του Αιακού
και των απογόνων του, των Αιακιδών
Τους μύθους αυτους διέδωσαν σ όλη την Ελλάδα
οι ύμνοι του Πιν6άρου και τα έπη του Ομήρου- Η Αίγινα
αναφέρεται και σαν πατρίδα των Θεσσαλών.
Τον Μύθο της Αίγινας
, του Δία και του Αιακού
μας τον διηγείται ο Παυσανίας.
Ο ποταμός Ασωπός είχε μιά
πεντάμορφη κόρη , την Αίγινα. Την είδε ο Δίας και την αγάπησε . Μιά
μέρα την έκλεψε και για να ξεφύγει από την οργή της δικαίως ζηλόφθονης
Ηρας την έκρυψε σε ενα έρημο έως τότε νησί του Σαρωνικού που λεγόταν
Οινώνη. Εκεί γεννήθηκε ο γιός του Δία και της Αίγινας , ο Αιακός.
και έγινε βασιλιάς του νησιού που το ονόμασε Αίγινα τιμώντας τη μητέρα
του.
Ο Αιακός, βασίλευσε πάρα πολλά χρόνια στην Αίγινα ( κατα την παράδοση επειδη στο νησί δεν κατοικούσαν ανθρωποι ο Δίας μεταμόρφωσε τα μυρμήγκια σε ανθρώπους τους " Μυρμιδόνες" ) κι έγινε γνωστός για τη μεγάλη του δικαιοσύνη.
Το χάρισμα αυτό του Αιγινήτη βασιλιά
εκτιμήθηκε απ' όλους τους αλλους άρχοντες της Ελλάδας-
Γι' αυτό, όταν κάποτε υπήρξε στην Ελλάδα μεγάλη ξηρασία, σαν τιμωρία των
Θεών επειδή ο Πέλοπας σκότωσε το βασιλιά Στύμφαλο, η Πυθία
είπε
στους αντιπροσώπους των πόλεων, που κατέφυγαν στο Μαντείο των Δελφών, ότι
για να βρέξει πρέπει να προσευχηθεί ο Αιακός .
Ετσι ο δίκαιος βασιλιάς της Αίγινας ανέβηκε
στο πιο ,ψηλό βουνό του νησιού του και παρακάλεσε τους Θεούς να στείλουν
την πολυπόθητη βροχή. Πριν ακόμη τελειώσει καλά
- καλά η δέηση του Αιακού, άρχισε να βρέχει-
Αυτός για να ευχαριστήσει το Δία, έχτισε στο βουνό ένα ιερό που το αφιέρωσε
στον Ελλάνιο Δία Από τότε
το βουνό λέγεται Ελλάνιο όρος, δηλαδή
αφιερωμένο από. όλους τους Ελληνες στο Θεό της βροχής. το Δία.
Ο Αιακός είχε τρεις γιους- τον
Πηλέα, τον Τελαμώνα και το Φώκο
Τον Φώκο τον απέκτησε από
την Ψαμάθη, θυγατέρα του Θαλάσσιου δαίμονα Νηρέα-
Οι δύο μεγαλύτεροι γιοι του Αιακού,
ύστερα από παρότρυνση της μητέρας τους, σκότωσαν κάποτε σε αγώνες δισκοβολίας
το Φώκο ρίχνοντας πάνω του το δίσκο .
Φοβισμένοι έφυγαν από το νησί και ο
Πηλέας εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλία. ενώ ο Τελαμώνας τιήγε στη Σαλαμίνα
Ο Τελαμώνας όμως ένα βρά6υ ξαναγύρισε κρυφά στο νησί και έκτισε τάφρο για
τον αδικοσκοτωμένο αδελφό του και ύστερα θέλησε να απολογηθεί και
να ζητήσει συγνώμη από τον πατέρα του
Ο Αιακός δεν του ετιετρεψε
να βγει στη στεριά κι αυτός κατασκεύασε ένα ανάχωμα στο λιμάνι και
από εκεί απολογήθηκε-
Ο Αιακός δεν βρήκε επαρκή την
απολογία του και δεν θέλησε να τον αθωώσει-
Ετσι ο Τελαμώνας γύρισε
ξανά στη Σαλαμίνα, ότιου εγκαταστάθηκε μόνιμα πια, ενώ ο Αιακός έμεινε
χωρίς απογόνους στην Αίγινα..
Επει6ή ο Αιακός
έβαλε τη δικαιοσύνη πάνω από τους συγγενικους δεσμούς, οι αρχαίοι πίστευαν
πως μετά το θάνατό του έγινε κριτής στον Αδη μαζί με τον Ροδάμανθο
και τον Μίνωα
Τα εγγόνια του Αιακού,
Αχιλλέας,
γιος του Πηλέακαι Αίας
γιος του Τελαμώνα,
έγιναν
οι τιιο γνωστοί ήρωες των Τρωικων πολέμων, ενώ τα παιδ ιά του
Φώκου εγκαταστάθηκαν ατην περιοχή του Παρνασσού και από τότε
η περιοχή ονομάστηκε Φωκίδα
Αργότερα η Αίγινα έγινε
μέλος της Αμφικτιονίας που αποτελούσαν οι πόλεις: Ερμιόνη.
Επίδαυρος Ναύπλιο. Πρασιές Βοιιωτικός Ορχομενός και
Αίγινα.΄ Κέντρο της Αμφικτιονίας ήταν το
ιερό του Ποσε ιδώνα στον Πόρο
Σιγά - σιγά το εμπόριο της Αίγινας αυξήθηκε και τα Αιγινιτικα καιράβια έφταναν σε όλα τα λιμάνια της Μεσογείου . Κατά την αρχή της συμμαχίας της με το βασιλιά του Αργου ς Φείδωνα, τον 8ο αιώνα π -χ συμπίπτει παράλληλα η Αίγινα να ξεκινάει και να γνωρίζει τη μεγαλύτερη καλλιτεχνική και οικονομική ακμή που συνεχίστηκε ως το 459 π-χ.
Κατά τη διάρκεια της
βυζαντινής αυτοκρατορίας η Αίγινα δεν έχει να παρουσιάσει τίποτε το ενδιαφέρον.
Πολιτικά υπαγόταν στο Θέμα της Ελλάδας, εκκλησιαστικά δε, αποτελούσε αυτοκέφαλη
Αρχιεπισκοπή . Από την Αίγινα καταγόταν και ο Πατριάρχης Κοσμάς
ο 8 ος Αττικός που έμεινε στον Πατριαρχικό θρόνο περίττου 10
μήνες, (1146 μ-Χ-)
Από το 1191
μ.χ, το νησί αναφέρεται σαν κρησφύγετο των πειρατών, με τους οποίους οι
κάτοικοι προσπαθούσαν να συμφιλιώνονται.
Η ανασφάλεια όμως που επικρατούσε στην Αίγινα τα χρόνια αυτά, ήταν τόσο
μεγάλη, που οι εντεταλμένοι υπάλληλοι δεν μπορούσαν να εισπράξουν τις εκκλησιαστικές
ττροσόδους.
Κατά τη
διανομή του βυζαντινού κράτους, η Αίγινα επρόκειτο να δοθεί στους Βενετους,
αλλά ενώθηκε με τη νότια Βαρωνία της Καρύστου
της Ευβοίας και δόθηκε από το βασιλιά Βονιφάτιο στο
Ραβανό Δαλλεκαρτσέρη .
Οταν οι
Φράγκοι νικήθηκαν από τους Καταλανούς, η διοίκηση της Αίγινας περιήλΘε
στην εταιρεία των Καταλανών με διοικητή τον Δον Ιάκωβο, νόθο γιο
του βασιλιά της Σικελίας Φρειδερίκου Β που αργότερα την παρέδωσε στο νεότερο
αδελφό του Βονιφάτιο Φαδρίγο.
Στην εποχή
του
Πέτρου του Δ της Αραγωνίας, η Αίγινα περιήλθε στο δευτερότοκο
γιο του Βονιφάτιου, Ιωάννη και από τότε στον καταλανικό οίκο των
Καοπένα όττου έμεινε ως το 1451 μ-Χ,
Το 1452 ο Αλιότο
Καοπένα, που δυνάστευε τότε την Λίγινα, υποτάχθηκε στους Βενετούς για
να αττοφύγει τον κίνδυνο της τουρκικής επιδρομής.
Η Αίγινα την εποχή αυτή παρουσίασε μεγάλη ανάπτυξη στη γεωργία και η Βενετία
ανέλαβε την προστασία της με τον όρο ο Αλιότο Καοττένα να προμηθεύει τις
κτήσεις της στην Ελλάδα με σιτάρι.
Συμφωνήθηκε επίσης ότι, όταν ο Καοπένα χάσει την εξουσία της Αίγινας, για
οποιοδήποτε λόγο, αυτή να περιέλθει στα χέρια των Βενετών.
Ετσι το 1451, όταν πέθανε ο Αλιότο, η Αίγινα περιήλθε στην εξουσία των
Βενετών,
παρά
τη διαμαρτυρία του Αντωνίου Ατσώλη, δούκα της ΑΘήνας, επειδή ο γαμπρός
του Αντωνέλλος Καοπένας έχανε τα δικαιώματά του στην εξουσία της Λίγινας.
Η Αίγινα υττέφερε
πολλά δεινά όταν άρχισαν οι πόλεμοι μεταξύ των Τούρκων και των Βενετών
στα τέλη του 16ου αιώνα.
Ο Κεμάλ
Ρεις κυρίευσε το κάστρο και
την πρωτεύουσα Παλιαχώρα και υποδούλωσε
2.000 κατοίκους, ενώ τα 30 τελευταία χρόνια της Βενετοκρατίας δεινοπάθησε
από τους δυνάστες της.
Τον Οκτώβριο
του 1537 ο πειρατής Χαϊρεδίν Βαρβαρόσσας κατέστρεψε ολοσχερώς την
Αίγινα. Εσφαξε όλους τους άνδρες και πήρε μαζί του για τα σκλαβοπάζαρα,
6,ΟΟΟ γυναικόπαιδα. Οπως αναφέρει ο βαρώνος ΒΙΑNCARD
όταν επισκέφθηκε λίγες μέρες αργότερα το νησί δεν είδε ούτε ενα άτομο
ζωντανό.. Οσοι βέβαια είχαν απομείνει κρύφτηκαν στα βουνά και
πολλοί εφυγαν από το νησί. Σιγά - σιγά στο νησί επανήλθαν
οι φυγάδες, και η ζωή ξαναγέμισε την Αίγινα.
Τον Σεπτέμβριο
του 1687 την κατέλαβε ο Βενετός Μοροζίνης
και με τη συνθήκη του Κάρλοβιτς εμεινε κτήση Βενετική.
Το 1715, μετά την πτώση της Κορίνθου, η Αίγινα περιήλθε σχεδόν αμαχητί
στους Τούρκους και παραχωρήθηκε οριστικά σ' αυτούς με τη συνθήκη του Πασσάροβιτς
(1718).
Στην επανάσταση του Ορλώφ, όταν οι Ρώσσοι
εγκατέλειψαν την Πελοπόννησο (1770) οι νησιώτες, εκτός από τους Συριανούς,
υποτάχθηκαν στο ρωσικό στόλο. Η ρωσική όμως κατοχή στην Αίγινα
διατηρήθηκε μόνο ως το 1772 και όταν το 1774 υπογράφηκε η συνθήκη του Καϊναρτζή,
τα νησιά επανήλθαν στην κυριαρχία του Σουλτάνου.
Οταν άρχισε ο νέος Ρωσσοτουρκικός πόλεμος
(1787 - 1792) και οι Ελληνες ωθούνταν από το Λάμπρο
Κατσώνη για νέα επανάσταση, οι περισσότεροι νησιώτες εδειξαν δυσπιστία
στα νέα κηρύγματα της Μεγάλης Αικατερίνης-
Βοη8ός του Κατσώνη έγινε τότε ο Ανδρούτσος, πατέρας του Οδυσσέα, ο οποίος
με τις αρματολίτικες ομάδες του πήγε στα πλοία για να βοηθήσει πιο ουσιαστικά-
Το 1792 μετά τη ναυμαχία του Σουνίου το πλοίο του Ανδρούτσου που είχε τους
αρματωλούς, λόγω τρικυμίας, επεσε στην Αίγινα, εκεί οι Τούρκοι τους αντελήφθηκαν
και τους χτύπησαν- Ο Ανδρούτσος κατόρθωσε να ξεφύγει και κατέφυγε στη Μάνη
μαζί με τον Κατσώνη.
Μεγάλη δραστηριότητα 'εδειξε η Αίγινα και κατά την επανάσταση του Ι821
Το Σεπτέμβριο του
1826 εγκαταστάθηκε στην Αίγινα η έδρα της Ελληνικής
Διοικήσεως και τον Ιανουάριο του Ι828 η πρώτη
υπό τον Καποδίστρια Ελληνική κυβέρνηση.
Ετσι η Αίγινα έχει τη ιστορική τύχη να καταστεί η
Η ΑΙΓΙΝΑ ΤΗΝ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ
Στην Αίγινα, στο νησί αυτό
του Σαρωνικού η μοίρα επιφύλαξε τη μεγάλη τιμή να υποδεχτεί τον πρώτο
κυβερνήτη της ελεύθερης Ελλά6ας, τον Ιωάννη
Καποδίστρια
Ηταν ένα όνειρο τεσσάρων
και πλέον αιώνων που έγινε πραγματικότητα στις 12 Ιανουαρίου 1828
στην παραλία της "Περιβόλας " όπου αποβιβάστηκε ο πρώτος Κυβερνήτης
της Ελλάδας .
Ο Καποδίστριας έφθ\ασε στην Αίγινα με το αγγλικό πολεμικό 'Γουαρσπαιτ"
και τον συνόδευαν το γαλλικό 'Ηρα'
και
το Ρωσικό "Ελένη".
Στις 26 Ιανουαρίου 1828 ο Καποδίστριας ορκίστηκε στο Μητροπολιτικό ναό της Αίγινας ώςπρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας και η Αίγινα έγινε η πρώτη Πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους, έγινε το διοικητικό, εμπορικό και πνευματικό κέντρο του.
Το
πρώτο Δημόσιο κτίριο της ελεύθερης Ελλάδας-
Κυβερνείο
και κατοικία του Ιωάννη Καποδίστρια
Την εποχή αυτή στηνΑίγινα ανεγέρθηκαν περιλαμπρα
κτίρια είτε για να χρησιμοποιηθουν σαν κατοικίες αρχόντων και άλλων πλουσίων
είτε για να χρησιμοποιηθούν ωε δημόσια κτίρια και ιδρύματα.
Τα κτίρια που ξεχώριζαν,
και σήμερα ονομάζονται "Καποδιστριακά" ήταν:
Το ΟΡΦΑΝΟΤΡΟΦΕΙΟ.
Χτίστηκε το 1828 και αποτελούσε για την εποχή του κτιριακό μεγαθήριο.
Αρχισε να λειτουργεί τον Μάρτιο του 1829. Εκεί αρχικά συγκέντρωσε ο Καποδίστριας
περίπου 500 ορφανά. όπου ελάμβαναν περίθαλψη και ταυτόχρονα εμάθαιναν
κάποια τέχνη .
To κτίριο καταλαμβάνει έκταση περίπου
12 στρεμμάτων και την επίβλεψη της κατασκευής ανέλαβε
τότε ο αρχιτέκτων Δημήτριος Σταυρίδης . Εκτός από τόν κύριο σκοπό
για τον οποίον κτίστηκε στο κτίριο στεγάστηκαν για πρώτη φορά στην Ιστορία
του νεώτερου Ελληνικού κράτους το
αλληλοδιδακτικό σχολείο, το Αρχαιολογικό
Μουσείο, το Ορυκτολογικό Μουσείο,εργαστήρια
τεχνών , η πρώτη Εθνική Βιβλιοθήκη,
το Εθνικό Τυπογραφείο
, η Σχολή Ευελπίδων
.
Αργότερα μετά τη μεταφορά της Ελληνικής
Πρωτεύουσας στο Ναύπλιο (τέλος του 1829) το κτίριο χρησιμοποιήθηκε για
άλλες χρήσεις με με πιό γνωστή αυτή της μετατροπής του σε φυλακές από το
1880 έως και το 1984.
Σήμερα υπάρχει απόφαση για
μετατροπή του χώρου σε διαχρονικό Μουσείο
και άλλες χρήσεις ώς χώρου τέχνης και πολιτισμού, και οι σχετικες εργασίες
θα αρχίσουν πολύ σύντομα. Ετσι τό κτίριο μετά από πολύχρονη περιπέτεια
θα βρεί την παλιά του αίγλη και θα χρησιμοποιηθεί και πάλι για κάποιους
από τούς σκοπούς που ονειρεύτηκε ο ιδρυτής του Ι. Καποδίστριας
Το ΕΥΝΑΡΔΕΙΟ και ΑΛΛΗΛΟΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Κτίστηκαν επίσης την εποχή αυτή τα δύο αυτά Σχολεία. Το πρώτο
κτίστηκε με δαπάνες του φιλέλληνα Ευνάρδου. Είναι απλό κτίριο ορθογώνιο
απλής δωρικής αρχιτεκτονικής.
Στα ιδρύματα αυτά δίδαξαν οι πιό γνωστοί λόγιοι
της εποχής και έθεσαν την βάση της Παιδείας στο Νεώτερο Ελληνικό κράτος.
Αργότερα στο Ευνάρδειο μεταφέρθηκε η Βιβλιοθήκη
και στούς νεώτερους χρόνους στεγάστηκε εκεί το Αρχαιολογικό Μουσείο της
Αίγινας